مترجم خوب چه کسی است؟
قطعا حرفه ما بر اساس دانش ها و تجربه هایی که در طول زندگی کسب کرده ایم بناشده است. شاید اکثر مردم ندانند اما این حرفه طولانی‌ترین کارآموزی را در بین مشاغل دیگر دارد. به‌طوری‌که حتی در سی‌سالگی هم مترجم نمی‌شویم و در پنجاه‌سالگی می‌توانیم بگوییم که در شروع کار ترجمه هستیم. پس در ادامه با آی اس یار همراه باشید
در ابتدای تمام مشاغل کارآموزی امری واجب است و در کار ترجمه کارآموزی اولین و مهمترین مرحله است. درواقع در این زمان میبایست با کسب دانش و تجربه روی خودمان و آینده شغلی‌مان سرمایه‌گذاری کنیم.
می‌خواهم تا با ذکر مثالی موضوع را روشن کنم. همه ما اقوامی داریم که از ملیت‌های گوناگونی در جامعه حضور دارند. در مدرسه تحت آموزش قرار می‌گیریم، آموزش هایی که که به ما خواندن، نوشتن، هجی کردن، تفسیر کردن و عشق به زبان مادری را یاد می‌دهد.
ممکن است به کشورهای دیگر نیز سفر کنیم و فرهنگ‌های مختلفی را دیده و با افراد متفاوتی نیز آشنا شویم. ولی همه این‌ها ربطی به ترجمه و زبان ندارد.
برمی‌گردیم به آموزش‌وپرورش، ممکن است شما یک مدرک فنی و یا تجاری و بازرگانی داشته باشید ولی مدرک زبان ندارید. دهه بیست و اوایل سی را در کشوری که به زبان شما صحبت می‌کنند می‌گذرانید. در صنعت یا بازرگانی کار می‌کنید ولی به‌طور مستقیم با ترجمه و زبان ارتباطی ندارید. (برگرفته از سخنان لانا کاستلانو، ۱۹۸۸)
هرچند مترجمی مستلزم داشتن سال‌ها تجربه است ولی با رعایت برخی از موارد می‌توان مترجم خوبی شد. در ادامه با آی اس یار همراه باشید زیرا راهنمایی‌های گفته شده می‌تواند کمک بسزایی برای دوستداران ترجمه باشد:
1- به زبان علاقه مند باشید. به‌خصوص زبان مادری خود را دوست بدارید و در موردش مطالعه کنید.
2- صحیح نوشتن را به‌خوبی یاد بگیرید.
3- زبان دیگری را یاد بگیرید و در مورد فرهنگ مربوط به آن مطالعه کنید.
4- همواره به زبان‌اصلی خود ترجمه کنید.
5- درزمینهٔ خاصی از ترجمه متخصص شوید و همواره در آن زمینه دانش خود را وسعت بخشید.
6- به‌طور مرتب کتاب‌ها، روزنامه‌ها، وبلاگ‌ها، مجلات، آگهی‌ها و راهنمایی‌های مربوط به زبان را بخوانید.
7- همواره به تلویزیون، رادیو، دوستان و خانواده، غریبه‌ها در کوچه و خیابان، در اتوبوس، در کافه‌ها، در مغازه‌ها گوش دهید.
8- در کارگاه‌های آموزشی، سمینارها و کنفرانس‌ها در حوزه مطالعاتی خود شرکت کنید و به کارشناسان گوش دهید و اصطلاحات زبان را یاد بگیرید.
9- مهارت‌های خود را افزایش داده و خود را به روز نگه دارید.
10- همواره یاد بگیرید و دانسته‌های خود را بالا ببرید.
11- تا جایی که میتوانید متن هایی را که ترجمه می‌کنید با صدای بلند بخوانید. اگر نوشته‌ها ریتم خوبی نداشت مفهوم کلمه را تغییر ندهید و فقط لحن نوشتاری را تصحیح کنید.
12- همیشه از نرم‌افزار غلط گیری (spell-checker) استفاده کنید.
13- اگر از نرم‌افزارهای ترجمه کامپیوتری استفاده می‌کنید، حتماً قبل از تحویل ترجمه، متن را اصلاح کنید.
14- با خواندن ترجمه از خود بپرسید آیا با خواندن متن حسی در شما ایجاد می‌شود؟ موضوع را درک و احساس می‌کنید؟ اگر خیر حتماً مشکلی وجود دارد. بررسی کنید مشکل از کجاست.
15- به‌وضوح و روشنی و با جملاتی مناسب، پاراگراف‌ها را تنظیم کنید.
16 – به‌آسانی میتوانید از فرهنگ لغات استفاده کنید.
17- حتی میتوانید ایده‌های پیچیده را با زبانی ساده و قابل‌فهم انتقال دهید.
18- چنانچه در متن اصلی، اشتباه و یا غلط املایی وجود داشت حتماً به مشتری اطلاع دهید.
19- همواره خواننده را در نظر داشته باشید و به مخاطبی که ترجمه را می‌خواند اهمیت دهید.
همان‌طور که متوجه شده‌اید بسیاری از این راهنمایی‌ها برای نویسندگان هم مفید واقع می‌شوند و مختص به مترجمین نیستند. درواقع ترجمه شکلی از نوشتن است و یک مترجم خوب، قبل از هر کاری میبایست یک نویسنده خبره و ماهری باشد. نکته مهم تمرین و افزایش مهارت است که در هر کاری لازم است. همواره ذهن و فکر خود را تازه نگه‌دارید. این راهنمایی‌ها مواردی هستند که یک مترجم واقعاً خوب را به وجود می‌آورند.
چگونه مترجم رسمی شویم؟
در هر کشوری شرایط مترجم شدن تحت قوانین و ضوابط خاصی صورت میگیرد و الزامات مختص خود را دارد. حالا سوالی که برای ما پیش می آید این است که چگونه مترجم رسمی شویم؟
در ایران نیز همانند سایر کشورها فعالیت مترجم رسمی تحت نظارت قوه قضاییه است. شغل مترجم رسمی حائز اهمیت ترین شغل ثبت شده و پولسازی است که به طور رسمی در صنعت ترجمه کشور ایران به ثبت رسیده است.
شخصی که به عنوان مترجم رسمی فعالیت می کند، مسئولیت ترجمه اسناد و مدارک را بر عهده دارد که میبایست صحت و سقم متون ترجمه شده و مدارک ضمیمه آن را به تایید رسانده و آنها را مهر و امضا نماید.
به دلیل اینکه ترجمه ذکر شده در دیگر کشورها دارای سندیتی برابر با سند اصلی می باشد لذا این موضوع باعث ایجاد مسئولیتی سنگین و انتخابهایی سخت تر برای مترجم رسمی خواهد شد.
اکنون نکته قابل توجه این است که انتخاب مترجم رسمی به چه صورت است و اصولا چه کسانی دارای شرایط هستند و چه مرجعی نظارت بر این موضوع را بر عهده دارد؟
شرایط مترجم شدن
هر یک از کشورها دارای پروسه متفاوتی می باشد و این که چگونه مترجم رسمی شویم به قوانین کشور مربوطه برمی گردد. در کشور ایران مجری رسیدگی به این امر قوه قضاییه میباشد و نهاد مستقیم بررسی این موضوع سازمان اسناد و امور مترجمان رسمی قوه قضاییه است.
مترجمان رسمی پس از پشت سر گذاشتن امتحان کتبی، مصاحبه علمی، تایید از جانب مقامات امنیتی و گذراندن کارآموزی در مراسم تحلیف شرکت نموده و مشغول کار خواهند شد.
در دوران های قبل، اداره فنی قوه قضاییه که در کاخ دادگستری واقع است مجری برگزار کننده آزمون مترجم رسمی بوده است.
متاسفانه برعکس آزمون وکالت، این آزمون به شرایطی همچون کمبود مترجم رسمی بستگی دارد و همچنین در زمانهای مشخصی برگزار نمی گردد , سید علی کاظمی،مدیر کل اسبق اداره اسناد و امور مترجمان رسمی اعلام کرده که آخرین دوره امتحان مترجمان رسمی که از بین هزاران شرکت کننده تنها 250 نفر پذیرفته شده اند.
شرایط مترجم شدن در برگزاری آزمون در سال ۱۳۹۴ این بوده است که بر چه اساسی اعلام ظرفیت انجام شده است؟ و فرآیند آزمون به چه شکل بوده است؟
مدیر کل سابق اسناد و امور مترجمین رسمی در مصاحبه ای که قبل از آزمون با ایسنا داشته اعلام کرده بود:
“فرمول مشخص کردن تعداد مورد نیاز داوطلبین در تهران مساوی است با تعداد مترجمان ماهر و کارآزموده و همچنین تعداد مترجمین مورد نیاز در رشته زبان های نادر که آمار بر اساس این نیاز اعلام گردیده است.”
وی همچنین خاطرنشان کرد:
“به منظور کمک به شرایط بازار ترجمه تعداد مترجمانی که جایگزین مترجمین غیرفعال یا متوفی شده اند نیز در این آمار در نظر گرفته نشده است. در استان ها ملاک انتخاب و تعیین درخواست دادگستری استان که ارزیابی آن با مقدار اسناد موجود در آن استان ارزیابی گردیده است می باشد.
در آزمون اولیه تعداد اشخاص مورد نیاز طبعا بالا خواهد بود اما در آزمونهای بعدی این تعداد کاهش یافته و فقط برای جایگزینی افراد با مترجمین غیرفعال یا متوفی صورت خواهد گرفت.”
آزمون مترجمی رسمی دادگستری
این آزمون در دو مرحله تستی و تشریحی برگزار میگردد که امتحان تستی آن در سطح تافل بوده و کسانی که حد نصاب نمره تستی را کسب کنند به مرحله آزمون تشریحی راه می یابند.
به طور کلی اشخاصی که دارای مدرک فوق لیسانس زبان هستند نیازی به شرکت در آزمون تستی ندارند.
آزمون کتبی نیز شامل یک یا دو متن جهت ترجمه از فارسی به انگلیسی و بالعکس( یا هر زبانی که داوطلب جهت شرکت در آن ثبت نام نموده) میباشد که غالبا متون از موارد حقوقی، قراردادها، وکالت نامه ها و پروتکل . های سازمان های بین المللی همچون سازمان ملل متحد میباشد. افرادی که تمایل به شرکت در آزمون مترجمی رسمی دارند الزاما باید دارای اشراف کلی بر متون حقوقی ( هم زبان فارسی و هم زبان مقصد) را داشته باشند.
هرکسی که میخواهد مترجم شود ، باید از این موارد آگاهی داشته باشد:
الف) پیش نیازها و شرایط
در بیشتر کشورهای جهان، هرکسی می تواند ترجمه را به صورت حرفه ای تمرین کند اما توصیه می شود تا حداقل تمایل و ویژگی هایی برای این شغل داشته باشید. به طور کلی افراد از دو دریچه مختلف وارد ترجمه حرفه ای می شوند: «بخش زبانی» و «دنیای صنعت و تکنیک». در اینجا صنعت و تکنیک مفهومی وسیع داشته و به رشته های متفاوتی اشاره دارد.
به طور خلاصه می توان پیش نیاز ها را در ادامه اینگونه بیان کرد:
- تسلط زیاد بر هر دو زبان به خصوص زبان هدف
- آشنایی با فرهنگ زبان مبداء
- دانش کامل بر مفهوم متن ترجمه
- تنها تمرکز بر کار اصلی و مهم نبودن این مسئله که چه کسی برتر از اوست
ب) مهارت های استخدامی مترجمان
شرایط استخدام برای مترجمان حرفه ای، با توجه به بررسی بیش از ۴۳۰ آگهی، شامل موارد ذیل بود:
_ تعریف شغل: همواره نیازهای شغلی برای مهارت های حرفه ای آگهی می شوند. به عنوان مثال، مترجم، نویسنده فنی، ویرایشگر، کارشناس واژگان، مترجم شفاهی و… .
_ تخصص: تعیین خط مشی استخدام توسط شرکت های ترجمه با مشخص کردن نیاز ها در حوزه ای خاص
_ابزار های کمک مترجم
_ آموزش: کارفرمایان با توجه به مهارت های کسب شده توسط مترجمان در دانشگاه ها، می توانند آنها را براساس نیاز های خود برگزینند.
_ دانش حرفه ای
_ تجربه: داشتن تجربه در هر شغلی می تواند همیار مثبت و مهمی برای فرد شاغل باشد.
_ مهارت های فناوری اطلاعات و کامپیوتر
ج) مراحل استخدامی
مسلما در بسیاری از کاربردهای تجاری، ممکن است هنوز ترجمه را افراد دو یا سه زبانه، کمکیار شخصی یا دیگر کارکنان، در خانه انجام دهند که بدون هرگونه آموزش به صورت ترجمه حرفه ای بوده وتوجه ای خاص به زبانی که اغلب استفاده می شود به خصوص انگلیسی دارد. نسبت آن در هر کشور با کشور دیگر متفاوت است. در هر شرکت صنعتی بزرگ، در واقع کسی نمی داند امروز چه فردی،چگونه، چه چیزی را، چه وقت، برای چه کسی و به چه قیمتی ترجمه کرده است. افزایش روز افزون واحد های ترجمه در دانشگاه ها موجب افزایش نیاز به استخدام در آن مهارت ها شده است.
با توجه به بررسی های صورت گرفته، کارفرمایان به دنبال چهار مشخصه زیر هستند:
_ مترجمانی مایل به تخصص در رشته های فنی خاص
_ کارشناسان حوزه ای خاص مایل به انجام ترجمه
_ متخصصان کنترل کیفیت یا همان ویرایشگران
_ مدیران پروژه و مدیران فناوری اطلاعات جهت حفظ هماهنگی پروژه ها
امیدواریم از خواندن این مقاله اطلاعات مفیدی کسب کرده باشید و همچنین خوشحال میشویم با نظران ارزنده خود آی اس یار را در پیشرفت هرچه تمام تر کارها همراهی کنید.
لینک کوتاه مقاله: https://bit.ly/36ryXF3
